กลากที่ศีรษะ.. เป็นแค่เชื้อรา แต่ทำไมรักษาไม่หาย

คุณแม่พาน้องอ้นมาพบหมอเพราะศีรษะมีก้อนโตคล้ายตุ่มหนอง ผมก็ร่วงเป็นหย่อมๆ คุณแม่กลุ้มใจมากเพราะเป็นตั้งแต่ต้นปี หลังย้ายกลับเข้าบ้านหลังน้ำท่วม จนตอนนี้ก็เกือบจะครึ่งปีแล้ว..

โรคกลากที่ศีรษะ หรือ Tinea capitis เป็นโรคผิวหนังเด็กพบได้บ่อย เกิดจากการติดเชื้อราบริเวณศีรษะ ซึ่งมักพบในเด็กวัยเรียน ช่วงอนุบาลถึงประถมต้น อาการ คือ มีขุยที่ศีรษะ ผมร่วง มีก้อนที่ศีรษะ ที่สำคัญโรคนี้ติดได้จากการใช้ผ้าเช็ดตัว หวี หรือของใช้ร่วมกันด้วยค่ะ

โรคนี้สามารถวินิจฉัยได้ไม่อยากนะคะ โดยดูจากลักษณะผื่น บางครั้งจะพบในเด็กที่มีประวัติเลี้ยงสุนัข แมว หรือกระต่ายที่บ้าน ถ้ามีอาการมานาน อาจพบอาการต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอหรือท้ายทอยโตร่วมด้วย ถ้ามาที่โรงพยาบาล คุณหมอจะขูดเชื้อจากหนังศีรษะและเส้นผมเพื่อไปส่องกล้อง ย้อมดูเชื้อราซึ่งจะมีลักษณะเฉพาะ คุณหมออาจนำเชื้อราไปเพาะเพื่อดูให้ละเอียดเพิ่มด้วยค่ะ

ปัญหาที่พบบ่อยๆ ซึ่งทำให้รักษาไม่หาย คือ การรักษาโดยใช้แชมพูอย่างเดียว หรือในบางครั้งก็รักษาโดยใช้แต่ยาทา ซึ่งไม่เพียงพอค่ะ การรักษาที่มีประสิทธิภาพดีสุดคือ คือ การรับประทานยาฆ่าเชื้อรา โดยยาที่มีประสิทธิภาพดีสำหรับเด็กไทยที่ให้ผลข้างเคียงจากยาน้อยและค่อนข้างปลอดภัยกว่ายาเชื้อราในกลุ่มอื่นๆ คือ ยา griseofulvin ซึ่งระยะเวลาการรักษาค่อนข้างนาน ต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 8 สัปดาห์ และให้ใช้ร่วมกับแชมพูที่มีส่วนประกอบของยาในกลุ่ม ketoconazole สระผมแล้วหมักทิ้งไว้ 5 – 10นาทีแล้วล้างออก ซึ่งการใช้แชมพูสระผมแล้วหมักไว้จะช่วยลดการสร้างสปอร์ และช่วยลดการแพร่กระจายของเชื้อราค่ะ แต่ปัจจุบันเชื้อมีการดื้อยามีมากขึ้น จึงอาจรักษาโดยการรับประทานยา griseofulvin ในขนาดที่เหมาะสม 6 – 8 สัปดาห์ ซึ่งหากอาการยังไม่ดีขึ้น คุณหมอจะพิจารณาเปลี่ยนกลุ่มยา เป็นยา itraconazole หรือ terbinafine ซึ่งยากลุ่มนี้ ควรได้รับการดูแลจากคุณหมอเฉพาะทางอย่างใกล้ชิด เนื่องจากยามีผลข้างเคียงต่อระดับคลอเลสเตอรอลในเลือด และควรตรวจเลือดก่อนและหลังได้รับยาค่ะ

ถ้าเด็กมีอาการคันร่วมด้วย อาจให้รับประทานยากลุ่มแอนติฮีสตามีนเพื่อลดอาการคันในช่วงแรก สำหรับสัตว์เลี้ยงแสนรัก ให้เลี้ยงได้เหมือนเดิมนะคะ ไม่แนะนำให้พาไปฝากบ้านญาติหรือพาไปปล่อยไว้ที่วัด คุณหมอจะใช้เวลารักษาผื่นประมาณ 2 เดือน ในช่วงที่ลูกมีผื่นก็ให้งดการเล่นคลุกคลีใกล้ชิดกับสัตว์เลี้ยงไปก่อน ถ้าน้องหมาหรือน้องแมวเคยขึ้นไปนั่งบนโซฟา เก้าอี้ หรือเตียงที่ลูกชอบไปนั่งเล่น ก็ให้ทำความสะอาดโซฟาหรือเฟอร์นิเจอร์บ่อยๆ และนำออกไปตากแดดด้วยค่ะ ส่วนอาการผมร่วงที่มักจะร่วงเป็นหย่อมๆ นั้น หลังการติดเชื้อลดลงแล้ว ผมจะเริ่มงอกขึ้นมาเองค่ะ ยกเว้นแต่ในรายที่อาการรุนแรงมากหรือเป็นมานาน ซึ่งอาจทำให้ผมร่วงถาวรได้ แต่พบค่อนข้างน้อยค่ะ

ปัจจุบันเด็กๆ ต้องเผชิญกับฝุ่นละอองและมลพิษที่เพิ่มมากขึ้น การสระผมจะช่วยทำความสะอาดศีรษะ ทำให้สบายหนังศีรษะ และลดอาการคันได้ด้วย การเลือกใช้แชมพู ควรลือกแชมพูสำหรับเด็กที่ไม่มีส่วนผสมของสารเคมีหรือน้ำหอม และไม่มีความเป็นกรดด่างมากเกินไป ขณะสระผม ไม่ควรเกาหนังศีรษะอย่างรุนแรง เพราะจะทำให้ผมร่วงหลุดมากขึ้น และ

อาจเกิดรอยแผลจากการเกาได้ หลังสระผมควรเป่าผมให้แห้ง ไม่ใช้หวีหรือผ้าเช็ดตัวร่วมกับคนอื่น เท่านี้หนังศีรษะของลูกน้อยก็มีสุขภาพดี ห่างไกลจากการเกิดเชื้อราที่ศีรษะได้แล้วค่ะ.