เชื้อรา กับ หน้าฝน

หน้าฝนมาพร้อมความชื้นแฉะ ทำให้หลายคนกังวลเรื่องเชื้อรา กลัวว่าราที่ขึ้นตามเสื้อผ้า หรือกระเป๋ารองเท้าที่เป็นหนัง จะเข้าไปโตในตัวในตัว วันนี้เรามาทำความเข้าใจเองเชื้อรากันดีกว่าค่ะ 
 
ราเป็นสิ่งมีชีวิตที่เป็นตระกูลเดียวกับเห็ด เชื้อราที่ขึ้นทั่ว ๆ ไปในสิ่งแวดล้อมนั้นมีมากมาย มีชนิดที่มีผลกับมนุษย์และที่ไม่ ได้ใกล้ชิดหรือเกี่ยวกับมนุษย์เลย ซึ่งมีราที่ทั้งดีและราที่เป็นโทษ ราที่ดีมีมากมาย ช่วยย่อยสลายซากพืชซากสัตว์ต่าง ๆ คืนความสมดุลให้แก่โลกของเรา ราบางตัว เช่น เห็ดก็แสนจะอร่อย แถมให้พลังงานต่ำกากใยมาก และช่วยลดน้ำหนักอีกต่างหาก บางตัวก็นำมาทำขนมปังให้นุ่มขึ้นฟู 
 
ราที่ให้โทษกับมนุษย์มีอะไรบ้าง หมอขอแบ่งเพื่อให้เข้าใจง่ายๆ เป็นสองกลุ่มดังนี้ค่ะ กลุ่มแรกคือราในตระกูลที่ไม่ได้กินทำลายเนื้อมนุษย์โดยตรง ส่วนกลุ่มที่สองเป็นเชื้อราก่อโรคโดยการย่อยทำลายและกัดกิน ก่อให้เกิดความเสียหายโดยตรงกับเนื้อเยื่อของมนุษย์ 
 
ราในตระกูลแรกที่ไม่ได้กินทำลายเนื้อมนุษย์โดยตรง ราพวกนี้ไม่ได้ก่อโรคกับเรา แต่เราก่อโรคกับรา งงไหมคะ คือราในตระกูลนี้ไม่กินเนื้อมนุษย์ แต่ในบางคน (เน้นว่าบางคนเท่านั้น) ที่ร่างกายจะก่อปฏิกิริยากับราตามระบบอวัยวะที่สัมผัส ทำให้เกิดอาการภูมิแพ้ เพราะเชื้อราพวกนี้มีชิ้นส่วนเล็ก ๆ ที่เรียกว่า สปอร์ ซึ่งกระจายอยู่ในอากาศ พบได้ทั่วไปทั้งในบ้านและนอกบ้าน รวมถึงที่ทำงาน ทำให้เกิดอาการภูมิแพ้ ซึ่งเกิดเฉพาะในบางคนที่แพ้เท่านั้น หากเป็นภูมิแพ้ที่ปอดก็จะมีอาการหอบหืด หากเป็นที่เยื่อบุจมูกก็จะมีน้ำมูกไหลไอจาม หรือถ้าเป็นเยื่อบุตาก็จะคันตาตาแดงน้ำตาไหล ซึ่งอาการที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ ตัวราเองไม่ได้ทำอะไรเลย แต่เป็นเพราะว่าคนที่แพ้สูดหายใจหรือสัมผัสเอาฝุ่นราเข้าไปจึงเกิดมีอาการค่ะ 
 
วิธีที่จะกำจัดเชื้อรานี้ไปจากบริเวณที่อยู่อาศัยและที่ทำงาน คือ พยายามอย่าให้เกิดความชื้นหรือมีบริเวณอับทึบเกิดขึ้น ถ้าพบว่ามีเชื้อราเกิดขึ้นควรกำจัดได้โดยใช้น้ำยาฆ่าเชื้อราซึ่งมีจำหน่ายในท้องตลาดอยู่หลายชนิด ชนิดที่หาซื้อง่ายและราคาไม่แพง คือ น้ำยาดับกลิ่นไลโซล หรือน้ำยาฟอกผ้าขาว เช่น คลอร็อกซ์ เป็นต้น 
 
ราในกลุ่มที่สอง เป็นเชื้อราที่ก่อโรคโดยตรงกับเนื้อเยื่อของมนุษย์ เพราะตัวเชื้อราเองย่อยหรือกินเนื้อเยื่อของมนุษย์โดยตรง อย่างถ้าเป็นที่ผิวหนังชั้นนอกส่วนบน เช่น กลาก เกลื้อน เชื้อราที่เล็บ ซึ่งแม้จะไม่รักษาก็ไม่ได้ทำอันตรายถึงตาย เพียงแค่ก่อความรำคาญเพราะอาการคันและก็แลดูไม่สวยงามเท่านั้นค่ะ ตัวเชื้อกลากมาจากสิ่งแวดล้อมโดยการสัมผัส เช่น สัตว์เลี้ยง ดิน เป็นต้น ราพวกนี้รักษาไม่ยากค่ะ ส่วนตัวเกลื้อนเองที่เป็นวงขาว ๆ มักจะขึ้นช่วงหน้าร้อน คนที่เคยเป็นแล้วมีโอกาสเป็นซ้ำได้อีก จึงต้องระวังไม่ให้ร่างกายอับชื้น และอาบน้ำฟอกสบู่เช้าเย็นค่ะ 
ส่วนเชื้อรากลุ่มที่น่ากลัวที่สุด เกิดขึ้นที่เนื้อเยื่อที่อยุ่ลึกลงไปในเนื้อเยื่อหรืออวัยวะภายในของมนุษย์ ราตระกูลนี้มีสองพวกคือ ตัวเชื้อราที่มีอยู่ในสิ่งแวดล้อมแต่จะก่อโรคขึ้นเฉพาะในคนที่มีระบบภูมิคุ้มกันไม่ดี เช่น เชื้อ Penicillium เชื้อCryptococus อีกพวกคือเชื้อราที่อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ปกติแล้วมนุษย์จะไม่ไปสัมผัส จะมีโอกาสเจอเมื่อมนุษย์ประสบกับอุบัติเหตุ เช่น จมน้ำ หรือประสบภัยธรรมชาติ อย่างโคลนถล่ม สึนามิ แล้วจมน้ำครำ จมโคลน แล้วมีการสำลัก เลยรับเอาเชื้อเข้าไป 
 
มนุษย์เรามีความสามารถในการปกป้องตัวเองจากเชื้อราอยู่แล้วในชีวิตประจำวันตามปกติ ดังนั้นจึงควรดูแลสุขภาพโดยรวม จัดการกับสิ่งแวดล้อม เสื้อผ้า ข้าวของเครื่องใช้ ไม่ให้อับชื้น เท่านี้ก็จะปลอดภัยจากการรบกวนของเชื้อราได้ดีระดับหนึ่งแล้วล่ะค่ะ